Prowadzenie plantacji rzepaku zaczynamy od ustalenia docelowego plonu biorąc pod uwagę czynniki ograniczające plonowanie. Następnie planujemy kolejne kroki mające doprowadzić nas do założonego celu kładąc szczególny nacisk na zniwelowanie elementów obniżających plon.
Uwaga! Niewłaściwe przygotowanie stanowiska do siewu może obniżyć potencjalny plon nawet o 30%
W ustaleniu potencjalnego plonowania kluczową rolę odgrywa
-
- typ wysiewanej odmiany,
- termin siewu oraz
- norma wysiewu.
Typ wysiewanej odmiany
Odmiany starszego typu to odmiany tzw. silnego pędu głównego, które wykształcają rośliny przypominające pokrojem choinkę. Powoduje to, że większość plonu realizują one przez górne rozgałęzienia pędu. Słabsze doświetlenie łuszczyn znajdujących się na dolnych rozgałęzieniach powoduje, że dojrzewają one nierównomiernie. Również zalolejenie nasion dolnych łuszczyn jest gorsze niż w przypadku łuszczyn znajdujących się wyżej.
Wniosek: odmiany starszego typu należy siać rzadko, tzn. 30-40 roślin/m2, aby dolne partie łanu były lepiej doświetlone.
Odmiany najnowsze tworzą rośliny, których pokrój przypomina wieloramienny świecznik. Ich rozgałęzienia rosną bardziej ku górze, dzięki czemu mają lepszy dostęp do światła. Efekt: łuszczyny dojrzewają bardziej równomiernie, a nasiona zawierają więcej oleju.
Wniosek: odmiany najnowsze należy wysiewać na nieco wyższej normie, tzn. 40-60 roślin/m2.
Termin wysiewu
Prawidłowa struktura łanu wymaga, aby rośliny przed zimą wykształciły 10-12 liści, co jest związane bezpośrednio ze średnicą szyjki korzeniowej. Powinna ona wynosić 10-12 mm. Jeśli spełnione zostaną powyższe warunki, do uzyskania optymalnego plonu wystarczająca obsada to 30-50 roślin/m2. Jeśli jednak roślina nie wykształci optymalnej liczby liści przed zimą, wówczas potencjał plonowania gwałtownie spada. Jeśli spodziewasz się opóźnienia siewów lub prognozowane jest wcześniejsze nadejście zimy, koniecznie zaplanuj zwiększenie obsady do 50-70 roślin/m2.
Uwaga: przy zbyt dużej obsadzie rośliny konkurują między sobą, co będzie skutkowało ich wypadaniem i stratami.
Sugestia: do opóźnionych siewów należy wybierać odmiany , które mają duży współczynnik wytwarzania masy liściowej oraz cechują się dynamicznym wigorem początkowym.
Norma wysiewu
W tradycyjnych siewnikach odstęp między roślinami w rzędzie wynosi 12-15 cm, co daje 6-8 roślin/mb (w przeliczeniu 20-60 roślin/m2). Mniejszy odstęp będzie prowadził do wykształcenia mniejszej liczby rozgałęzień oraz mniejszej liczby łuszczyn na rozgałęzieniach, a także zwiększy ryzyko wylegania. Przy większym odstępie rośliny tworzą mniej łuszczyn na m2, a łuszczyny rozwijają się i dojrzewają nierównomiernie.
Nie zapominaj! Na potencjał plonowania rzepaku ogromny wpływ ma odpowiednie zaopatrzenie roślin w podstawowe składniki pokarmowe – NPK, siarkę, magnez, wapń i mikroelementy. Najistotniejsze mikroelementy w uprawie rzepaku to: bor, mangan, cynk, żelazo, miedź i molibden.
Na strukturę ładu wpływa stosowanie regulatorów wzrostu jesienią (ze względu na ryzyko przedwczesnego strzelania w pęd) oraz wiosną (pobudzenie pędów bocznych).