Zastanawiałeś się kiedyś jakie problemy nurtują innych gdy chodzi o uprawę pszenicy? Otóż w czasach powszechnego dostępu do internetu można to łatwo sprawdzić korzystając z narzędzi monitorowania sieci. Okazuje się, że internauci najczęściej chcą się dowiedzieć jaki wpływ na jakość ziarna ma wybór odmiany? Czy można opóźniać termin siewu, a jeśli tak to jak bardzo? Jaką obsadę można uznać za wystarczającą? Poszukaliśmy dla Was prostych odpowiedzi na nurtujące Was pytania i przedstawiamy pierwszy odcinek z serii Uprawa pszenicy. Zaczniemy od tematów związanych z siewem.

Jakie znaczenie dla uzyskania dobrej jakości ziarna ma wybór odmiany?

Uzyskanie wysokiej jakości ziarna pszenicy jest w bardzo dużym stopniu uzależnione od odmiany. Wśród dostępnych odmian wyróżnia się następujące grupy:
E – elitarne
A – jakościowe
B – chlebowe
C – paszowe.
Aby uzyskać dobre parametry jakości należy wybierać do uprawy odmiany E, A lub B. Nie jest to jednak reguła bezwzględna – w praktyce zdarzają się przypadki uzyskiwania ziarna o dobrej jakości także z odmian należących do grupy C. Należy jednak pamiętać, że wybór odmiany należącej do grupy C może podwyższać ryzyko uzyskania niewłaściwych parametrów jakości, szczególnie jeśli trafi się rok o bardzo niekorzystnych warunkach pogody.

Odmiany jare pszenicy zwykle uzyskują lepsze parametry jakości, jednak w tym przypadku często mamy do czynienia ze zdecydowanie niższym plonowaniem niż u odmian ozimych, zwłaszcza jeśli trafi się rok z wiosennym niedoborem opadów.

Jaki jest dopuszczalny opóźniony termin siewu zbóż ozimych?

Ponieważ plony zbóż jarych są zasadniczo niższe niż ozimych, dąży się więc do obsiewu oziminami możliwie większych areałów w gospodarstwie. Optymalny termin wysiewu pszenicy ozimej to trzecia dekada września, ale w Polsce południowo-zachodniej termin ten jest przesunięty również na pierwszą dekadę października.

Negatywny wpływ opóźnienia siewu zostanie zmniejszony, gdy mamy do czynienia z długą i możliwie ciepłą jesienią, tak jak było to widoczne w tym roku. Dużo większe znaczenie opóźnionego siewu odczujemy w przypadku krótkiej , chłodnej jesieni oraz wczesnej zimy.

Generalnie jeśli warunki termiczne i wilgotnościowe na to pozwalają, oziminy można wysiewać nawet w terminie opóźnionym do kilku tygodni. Kluczowym wymaganiem dobrego plonu jest, aby ozimina, która wykiełkowała jesienią , wytworzyła kilka listków i weszła w fazę krzewienia.

Z praktyki rolniczej wynika też duża szansa przezimowania dla zbóż ozimych późno posianych, które tuż przed zimą zakończyły zaledwie fazę szpilkowania.Jednak tu o dalszym powodzeniu uprawy będą szczególnie decydować warunki pogodowe w okresie zimowym oraz zimotrwałość danej odmiany.

Czy warto opóźniać siew pszenicy ozimej?

Opóźnienie terminu siewu oziminy może ograniczyć ryzyko występowania chorób podstawy źdźbła. Jednak w naszych warunkach klimatycznych takie opóźnienie może znacząco wpłynąć na obniżenie plonu ziarna. Będzie to bardziej ryzykowne niż możliwość wystąpienia chorób podsuszkowych. Dlatego obecnie metoda ta nie jest zalecana, ale w niektórych gospodarstwach o dużym nasileniu chorób podstawy źdźbła dodatkowo wspomagała efekt ochrony chemicznej.

Kiedy rozpoczynać siewy zbóż jarych?

Siewy zbóż jarych należy rozpoczynać, gdy tylko wilgotność gleby po wiosennych roztopach obniży się do poziomu umożliwiającego wjazd sprzętem na pole i wykonanie odpowiednich uprawek gleby, oraz siewu. Ważne jest, aby była to możliwość wykonania zabiegów przy odpowiedniej wilgotności gleby bez niszczenia jej struktury. Od pewnego czasu okres ten przypada na trzecią dekadę marca lub pierwszą dekadę kwietnia. Bardzo istotne jest w tym okresie rozważne gospodarowanie zasobami wody w glebie. Źle wykonana uprawa może w dalszym okresie czasu pozbawić zasiewy dostatecznej ilości wody, co ma decydujące znaczenie, gdy gleby są słabsze a wiosna sucha i słoneczna.

Jak powinna wyglądać uprawa gleby pod zboża jare?

Podstawą przygotowania gleby do siewu zboża jarego jest dobrze wykonana orka zimowa wykonana na głębokość 20-25 cm. Natomiast wiosenna uprawa musi być możliwie wczesna i płytka. Najlepiej jeśli zostanie ograniczona do bronowania oraz zabiegu agregatem bezpośrednio przygotowującego rolę do siewu.

Uwaga! Głębokie wzruszanie gleby wiosną jest niewskazane, gdyż powoduje duże straty wilgoci. Jeśli pracujesz na glebach zlewnych ogranicz się do kultywatora penetrującego na głębokość 6-8 cm.

Koniecznie trzeba pamiętać, że wykonanie orki wiosną może prowadzić do dużej obniżki plonów ziarna. Ten sposób uprawy spotęguje jeszcze straty wynikające z dodatkowego opóźnienia terminu siewu.

Jak poprawić słabą kondycję pszenicy ozimej?

Późny siew i niekorzystne warunki pogodowe zimą mogą spowodować słabą kondycję roślin na wiosnę. Dlatego pola pszenicy należy możliwie wcześnie nawieźć azotem ( można wykorzystać moment, kiedy gleba jest jeszcze zamarznięta ) w dawce nieco wyższej niż zalecana w tym okresie. Kiedy tylko wilgotność gleby obniży się, należy wykonać bronowanie w poprzek posianych rzędów. Dodatkowo warto wykonać oprysk roślin preparatem Shift w dawce 2,0 l/ha co wpłynie pozytywnie na dalszy proces krzewienia i tworzenia się nowych pędów..

Na polach, gdzie kondycja pszenicy jest szczególnie słaba na wiosnę bardzo korzystnie wpłynie stymulujący wzrost roślin oprysk mieszaniną aminokwasów Fylloton 0,75- 1,0 l/ha w połączeniu z preparatem Shift w dawce 1,5-2,0 l/ha.

Jaką obsadę ozimin po ruszeniu wegetacji można uznać za wystarczającą?

Zaraz po zniknięciu śniegu dokonujemy oceny obsady roślin. Minimalne zagęszczenie ozimin w czasie ruszania wegetacji jest uzależnione od rodzaju gleby oraz gatunku. Nie należy zapominać, że warunkiem uzyskania dobrych efektów przy niskiej obsadzie jest odpowiednia agrotechnika, a w szczególności nawożenie azotem. Minimalna obsada żywych roślin uzależniona jest też od takich czynników, jak jakość gleby, przedplon i odmiana.

Dla pszenicy ozimej na glebach kompleksu pszennego po dobrych przedplonach oraz siewie wykonanym w zalecanym terminie agrotechnicznym, minimalna obsada to 100-130 roślin/m2, a przy siewie opóźnionym to ok. 110-150 szt./m2 . Na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego minimalna obsada powinna wynosić odpowiednio: 110-140 , oraz przy siewie opóźnionym 130-170 szt./m2.

Zbyt mała obsada roślin wiosną w przypadku pszenżyta ozimego to mniej niż 100-110 szt./m2 na glebach kompleksu pszennego oraz 120-130 szt./m2 na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego.
Minimalna obsada dla jęczmienia to ok. 110-120 szt./m2 na glebie kompleksu pszennego. Z kolei 130-140 szt./ m2 na kompleksie żytnim dobrym i bardzo dobrym.

W wypadku żyta wiosenna obsada po ruszeniu wiosennej wegetacji to min. 90-110 szt./m^2 na glebach kompleksu żytniego dobrego i bardzo dobrego i ok.140 roślin/ m2 na glebach kompleksu żytniego słabego.
Jeśli zagęszczenie roślin nie przekracza minimalnych wartości, należy liczyć się ze znacznym spadkiem plonu ziarna i nawet można rozważyć zaoranie plantacji i przesianie zbożem jarym.

Często jednak uratowanie plantacji poprzez dodatkowe, wczesne zabiegi i opryski poprawiające krzewienie, oraz zwiększone nakłady na nawożenie może być bardziej opłacalne niż ponowny obsiew pola odmianą jarą.

Bronowanie wiosenne pszenicy?

Zabieg bronowania zasiewów pszenicy ozimej na wiosnę może przynieść bardzo pozytywne skutki jednak nie zawsze jest to zabieg niezbędny. Wskazane jest przede wszystkim bronowanie łanów przerzedzonych i słabo rozkrzewionych. Jeśli nasz łan jest dobrze zagęszczony bronowanie będzie zbędne, a może nawet okazać się szkodliwe.

Należy również wziąć pod uwagę stan wilgotności gleby. Dobre efekty bronowania można uzyskać tylko w warunkach średniej wilgotności gleby. W przypadku gleby zbyt suchej jest nieskuteczne, gdyż brona tylko w niewielkim stopniu jest w stanie zniszczyć skorupę. Jeśli natomiast gleba jest zbyt wilgotna, bronowanie spowoduje mazanie się gleby, co pogarsza warunki wzrostu roślin.
Wiosenne bronowanie nie tylko poprawia strukturę gleby dodatkowo ją wzruszając, ale także działa pobudzająco na proces krzewienia roślin. Zwykle zaleca się wykonanie bronowania w poprzek posianych rzędów roślin.

Silnie zagęszczony łan w fazie początku strzelania w źdźbło, i co teraz?

Silnie zagęszczony łan w fazie początku strzelania w źdźbło budzi troskę o niebezpieczeństwo wylegania. Warto wtedy zastosować odpowiednie retardanty oraz o kilka dni opóźnić zastosowanie azotu. Zastosowane we właściwy sposób tzw. Skracanie powoduje częściowe zahamowanie wzrostu źdźbeł na poziomie pierwszego i drugiego kolanka oraz przyczyni się do polepszenia stabilności i sprężystości łanu, pogrubiając i wzmacniając ścianę samego źdźbła . Pamiętaj jednak, że większe opóźnienie stosowania azotu może z kolei w tym okresie być przyczyną negatywnych zmian w późniejszej wielkości i strukturze kłosa.
Pamiętajmy też, że gęsty łan jest słabiej przewietrzany i dłużej wilgotny, a to może być przyczyną silniejszego porażenia chorobami grzybowymi. Dlatego niezbędne może się okazać zastosowanie dodatkowego zabiegu fungicydowego, zwłaszcza już w okresie po wykłoszeniu źdźbeł.